Ayasofya Cami

1935 yılından bu yana müze olarak gezilen Ayasofya, Bizans’a tanıklık yapıp Osmanlı’yı yaşayan ender ve abidevi yapılardan biri olarak yıl boyunca her ülkeden gelen turistler tarafından ziyaret ediliyor. Zamana meydan okuyan dev yapıda, iklim koşulları, yer sarsıntıları gibi etkilerle oluşan tahribat günümüzde titiz ve itinalı bir restorasyon çalışması ile giderilmeye çalışılıyor.

Yapımına 532 de başlanan Ayasofya'nın malzemesi için Efes’teki Diana tapınağındaki kırmızı porfir sütunlardan sekiz adet getirilip yapıda kullanılırken, Dünyanın sayılı mermer ocaklarından da malzemeler taşınmış. Özellikle Eğriboz Adasından açık yeşil, Cezayir’den sarı renkli, Siga’dan damarlı pembe, Güneybatı Anadolu’dan beyaz kırmızı mermerler taşınarak kullanılmış. Günde bin usta on bin amelenin çalışması ile 5 yıl, 11 ay 10 gün süren inşaat tamamlanmış. Ayasofya çeşitli dönemlerde büyük tehlikelerle karşılaşmış ve yapı takviyesi, onarım görmüş. 55,60 metre yüksekliğinde ve ortalama 31,36 metre çapındaki devrin mucizesi olarak nitelendirilen kubbesi 1,1 metre genişliğinde 40 kaburgaya dayanmış. Yapının ağırlığını 40 tanesi aşağıda 67 tanesi yukarıda olmak üzere 107 sütun taşırken, açılan 40 pencere ile yapının bol ışık alması sağlanmış. Sultanahmet Meydanını çevreleyen Sultanahmet Cami, Yerebatan Sarnıcı, Aya İrini Kilisesi, III. Ahmet Çeşmesi, Soğuk Çeşme Sokağı arasında bulunan Ayasofya Müzesini gezmeye başlıyoruz.

Ayasofya çevresinde yapılan kazılarda bulunmuş Bizans sütunlarından örnekler sergilenen bahçeden geçip yapıya girenleri kapı üstünde görkemli mozaikler karşılarken sola ayrılan taş döşemeli rampa yol virajlarla ziyaretçileri üst galeriye çıkartıyor. Üst katın sol tarafında ilerleyenler sergi panoları bölümünü, Ayasofya’nın kubbesinden zeminine doğru ana mekana seyir imkanını buluyor ve Kazasker Mustafa İzzet hattı Allah, Hz. Muhammed, Hz. Osman, Hz. Ebubekir, Hz. Ali, Hz. Ömer, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin levhaları daha yakından görüyorlar. Üst galeri çıkışının sağ tarafında devam edenler, tavanı süslü uzun bir koridorda ilerleyerek Güney Galerisinde yer alan Mermer Kapıya geliyorlar. Bu kapı girişinin sağında tavana yakın bölümünde Deisis mozaiği yer alıyor. Bu kompozisyonda İsa, Meryem ve Vaftizci Yahya ile birlikte görülüyor. Aynı galerinin devamında pencereye yakın bölümünde 4. Haçlı serleri sırasında İstanbul’a gelen ve burada ölen Latin komutan “Henricus Dandola”nın mezar yeri sergileniyor. Güney Galerisi sonunda karşılaşılan duvarda Meryem-Çocuk İsa, İmparator Ioannes Komnenos ve İmparatoriçe Eirene (XII.yüzyıl) mozaiği bulunuyor. Ayasofya Güney Galerisinde İmparator mozaik kompozisyonunda İsa figürü (İS XI. Yüzyıl), absid yarım kubbesinde Meryem ve çocuk İsa (IX. yüzyıl) mozaiği, Kuzey Galerisinde İmparator Alaksandros’un mozaiği, görülüyor. Ayasofya tonozlarında Bizans’ın ilk devir geometrik ve bitkisel dekoratif mozaikler barındıran üst galeriden inerek ana mekana giriyoruz.